RDM Campus

Eén van Rotterdams meest spectaculaire voorbeelden van herbestemming is te vinden op Heijplaat. Daar is de honderd jaar oude scheepswerf van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) omgevormd tot een dynamisch Makers District. Het uitgestrekte complex wordt nu gebruikt voor het geven van onderwijs en het stimuleren van innovatie. Het is in volle glorie te bewonderen tijdens een rondleiding van UrbanGuides.

Met de oprichting van de RDM in 1902 werd ook een compleet fabrieksdorp gebouwd op Heijplaat, gebaseerd op de Engelse tuindorpen. Samen met het Quarantaineterrein vormt dit gebied een bijzondere enclave midden in het moderne Rotterdam. Het is een van de havengebieden met een belangrijke cultuurhistorische waarde die de stad rijk is. Het oude hoofdkantoor is compleet gerenoveerd. Het belangrijkste deel hiervan dateert uit de jaren 1913–1916 en heeft een monumentale marmeren vloer en een directiekamer en commissarissenkamer in Art Deco-stijl.
Tegenwoordig kun je de voormalige bouwplaats van het ss Rotterdam als onderwijscampus ervaren in een rondleiding van UrbanGuides. Samen met een architectuurgids bezoek je de voormalige machinehal Innovation Dock, een monumentale industriële hal met een oppervlakte van zo’n 23.000 m2 en hoogtes oplopend tot wel 20 meter. Vandaag de dag werken onderwijs en bedrijven hier onder het motto Research, Design & Manufacturing (RDM) samen aan duurzame en innovatieve oplossingen op het gebied van bouwen, mobiliteit en energie.
Tijdens een wandeling over Heijplaat verken je samen met een architectuurgids het gebied en bekijk je hoe met behoud van de historie, ruimtes zijn gecreëerd voor technisch onderwijs van de Hogeschool Rotterdam, het Albeda College en de vele innovatieve bedrijven, van start-up tot grote speler.

Voor reserveringen en meer informatie over de rondleidingen kun je contact opnemen met het RDM-informatiecentrum via telefoonnummer 010 – 252 44 72 of per e-mail via rondleidingenrdm@portofrotterdam.com.

Rondom de Rijnhaven

Wie vanaf de Veerhaven naar de zuidoever kijkt ziet een architectuurspektakel dat bijna on-Nederlands te noemen is. Van bescheiden bouwblokjes is op de Wilhelminapier en Katendrecht geen sprake. Je waant je eerder in de docklands van London, New York of Shanghai. De imposante skyline van Rotterdam groeit nog altijd met de dag.

Deze indrukwekkende hoogbouw op de Wilhelminapier en Katendrecht vormt het resultaat van zo’n dertig jaar stadsontwikkeling rondom de Rijnhaven. Er is hard gewerkt om Rotterdam Noord en Zuid met elkaar te verbinden als één stad aan de rivier. Met de komst van de Erasmusbrug werd Zuid in één klap vele malen toegankelijker en ontwikkelde de Wilhelminapier zich razendsnel van een verlaten havengebied tot een mondain deel van het stadscentrum. Wereldberoemde architecten, zoals Rem Koolhaas, Alvaro Siza Vieira en Sir Norman Foster, hebben er hun landmark achtergelaten. Ook vind je op dit kleine schiereilandje de drie hoogste gebouwen van Nederland en is OMA’s De Rotterdam zelfs het grootste gebouw van Europa.

Katendrecht begon juist in alle stilte aan een tweede jeugd, maar met de bouw van de Fenixlofts en de Groene Kaap krijgt het buurtje steeds meer allure. Duidelijk is dat men kan spreken van een heel bijzondere woonwijk midden in de haven, met het roemruchte havenverleden als geschiedenis en de nieuwe wooncomplexen als toekomst. Een toekomst waar overigens niet iedereen even gelukkig mee is, want gentrificatie kent ook z’n keerzijde.

In een wandeling met UrbanGuides maak je een interessante tocht over de Wilhelminapier en Katendrecht en kom je langs nieuwe woontorens, monumentale pakhuizen, industriële silo’s en bakfietswijkjes. Een professionele gids vertelt over dit roemruchte verleden en plaatst de huidige ontwikkeling van de spectaculaire nieuwe architectuur in een voormalig havengebied in zijn context.

Extra bezoek informatiecentrum Rijnhaven

Aan de hand van infopanelen en een spectaculaire maquette schets de gemeente de ambities en de voorwaarden hoe de Rijnhaven op korte termijn verder gaat ontwikkelen tot een duurzame verblijfsplek met veel aandacht en ruimte voor groen. Een gids van UrbanGuides kan de plannen verder toelichten.

Expeditie M4H

Diep in Rotterdam West, aan de grens met Schiedam, ligt momenteel het brandpunt van de Rotterdamse stadsontwikkeling. Op de grens tussen haven en stad vind je in dit Merwe-Vierhavengebied een levendige mix van jonge ondernemers en creatieve gemeentelijke initiatieven te midden van de oude loodsen, het industriële erfgoed en een nog altijd zeer actief Havenbedrijf.

Nu de haven meer en meer verschuift naar gebieden verder buiten het centrum, is het op deze plek dat Rotterdam denkt aan haar toekomst en actief bezig is met het transformeren van deze plek tot een vooruitstrevend stuk stad.

Samen met het RDM-terrein aan de overkant van de rivier vormt het zogenaamde M4H-gebied het Rotterdam Makers District, de plek waar de maakindustrie van jonge makers, startups en duurzame ondernemers en kunstenaars tot bloei komen.

Ga je op pad met UrbanGuides, dan ontdek je al snel dat er een hoop bijzonder havenerfgoed verscholen ligt in het M4H-district, met hier en daar zelfs een ontwerp van een toonaangevende architecten als Maaskant en Brinkman. Iconen die eruit springen zijn het HAKA-gebouw, de Citrusveiling, Vertrekhal Oranjelijn en de opvallende Europoint Torens. Op je route breng je tevens een bezoek aan diverse pioniers en bijzondere locaties, denk daarbij aan de Floating Farm, het Keilepand, Atelier van Lieshout en Studio Roosengaarde.

In een rondleiding van UrbanGuides neemt een professionele gids je mee op pad door dit opkomende stuk Rotterdam. Er wordt verteld over de historie van deze vroeg 20e-eeuwse stukgoedhaven, hoe deze langzaam in verval raakte en wat voor ontwikkelingen er momenteel allemaal plaatsvinden en nog op handen zijn in de nabije toekomst.

Voor reserveringen en meer informatie over de rondleidingen kun je contact opnemen met het RDM-informatiecentrum via telefoonnummer 010 – 252 44 72 of per e-mail via rondleidingenrdm@portofrotterdam.com

Museumpark: het centrum van de kunsten

Lange tijd vormde de Kunsthal het sluitstuk van de verschillende cultuurinstellingen aan het Museumpark maar inmiddels is er een nieuwe toevoeging bijgekomen, z’n fonkelnieuwe buurman: het Depot. Met dit nieuwe collectiegebouw van Museum Boijmans van Beuningen heeft de stad er niet alleen een bijzondere blikvanger bij, er wordt ook een interessante laag toegevoegd aan de manier waarop kunst en cultuur in Rotterdam voor het publiek ontsloten worden.

Het Museumpark was altijd al een interessante casus wat betreft kunst- en cultuurinstellingen. Zoals Het Natuurhistorisch in de oude Villa Dijkzigt tot Museum Boijmans van Beuningen, een internationaal vermaarde kunstverzameling in een vooroorlogs museumgebouw dat nu gesloten is voor de bouw van een vernieuwd museumgebouw. Van Het Nieuwe Instituut, dat het rijksarchief voor de architectuur en stedenbouw beheert, tot de Kunsthal, een 3300 m² grote tentoonstellingsruimte in een icoon van Rem Koolhaas. Ook vind je er een modernistisch villapark met onder meer de hypermoderne museumwoning Huis Sonneveld en het Chabot Museum, een museum voor Internationaal Expressionisme.

Nieuwsgierig? Leer meer over de wijze waarop deze uiteenlopende verzamelingen langzaamaan overgingen van particuliere naar culturele instellingen, en hoe deze op hun eigen manier zorg dragen voor het beheer en behoud van kunst en cultuur. Tijdens deze wandeling ontdek je hoe dit voormalige privéterrein van de redersfamilie van Hoboken uitgroeide tot de grootste culturele hub van de vooruitstrevende havenstad.

Rotterdam Ontrafelt…

Een dynamische stadswandeling rondom het Haringvliet over het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam en de betekenis daarvan in de hedendaagse stad.

Met meer dan 200 nationaliteiten en een bevolking waarvan meer dan de helft een migrantenachtergrond heeft, is Rotterdam een bruisende smeltkroes van culturen, tradities en talen. Deze diverse stad draagt de sporen van ons koloniale verleden in de bevolking waar 1 op de 8 Rotterdammers voorouders heeft die ooit tot slaaf gemaakt zijn. Een geschiedenis die doorwerkt in de vorm van hedendaags racisme, discriminatie en uitsluiting.

In het historische decor van het Haringvliet duiken we de koloniale en slavernijgeschiedenis van Rotterdam in met een begeleide wandeling die de structuren, achtergronden en referenties van 400 jaar kolonialisme blootlegt aan hand van uitleg, anekdotes en tekeningen. Naast het delen van kennis en anekdotes, vormt deze stadswandeling een uitnodiging tot gesprek. Aan het eind van de wandeling zullen we bij concept bar Sabajo met een drankje in de hand de verhalen van de wandeling met elkaar delen om gezamenlijk nieuwe perspectieven en inzichten te ontwikkelen.

Rotterdam Ontrafelt is een samenwerkingsverband met de Cultuurschool en RUTU Rotterdam en in opdracht van Stichting Je Moeder uitgevoerd. Het programma is tot stand gekomen middels financiële bijdrages van Gemeente Rotterdam en Fonds voor Cultuurparticipatie

Foto: Aad Hoogendoorn

BoTu wijk op menskracht

Bospolder-Tussendijken, ook wel liefkozend BoTu genoemd, wordt in 2035 de eerste klimaatneutrale wijk van Rotterdam. Het Huis van de Toekomst zet zich hier in voor een duurzame energietransitie. Honderd jaar geleden werd de wijk gebouwd in een periode waarin gas- en elektra-aansluitingen nog niet vanzelfsprekend waren. De wijk is er qua infrastructuur al klaar voor, nu wij zelf nog!

Hoe kunnen we onze eigen energie tezamen met natuurstroom zo efficiënt mogelijk inzetten? Reis met ons mee naar de toekomst, waarin de wijk opnieuw op menskracht draait. Tijdens deze reis kijken we ook naar het verleden, welke principes van ruim een eeuw geleden waren eigenlijk al duurzaam en kunnen we opnieuw inzetten?

Tussen 1910 en 1935 werd de wijk gebouwd voor de arbeiders van de snelgroeiende haven. Het was een periode van vernieuwing en vooruitgang. De verbetering van de leefomstandigheden van de havenarbeiders en hun gezin stond centraal bij het ontwerpen van de wijk. Zo werd gedacht, een gezond en gelukkig mens is productiever. Deze ideeën resulteerden in een buitenruimte met verschillende pleinen en brede wandelstraten, maar ook in verschillende gemeenschappelijke voorzieningen zoals de groene binnentuinen, het badhuis en de wasserij. Het tempo in de wijk was langzamer dan nu, alle voorzieningen lagen op loopafstand en van druk autoverkeer was nog geen sprake. Ook binnen de woonblokken en woningen werd geëxperimenteerd met het verbeteren van het woongenot. Zo werden de woningen efficiënt ingedeeld en geleidelijk aangesloten op het gas- en elektranet.

In klimaatneutraal BoTu worden duurzame principes over wonen en leven van ruim een eeuw geleden gecombineerd met de modernste technieken. In deze toekomst zorgt de combinatie van menskracht tezamen met biomassa-, wind- en zonne-energie voor de wijk met de laagste energierekening van Nederland. Een groot deel van de woningen kan zelfs weer van het gas- en elektranet af!

Het Huis van de Toekomst en UrbanGuides nemen je mee door Bospolder-Tussendijken, om niet alleen de wijk, maar ook de wereldwijde opgave voor energietransitie met nieuwe ogen te bekijken.

BoTu: Buurt op menskracht is in nauwe samenwerking met Huis van de Toekomst tot stand gebracht, meer info over Huis van de Toekomst, zie www.huisvandetoekomst.org

Afbeelding: Melle Smets – Huis van de Toekomst