Museumpark: het centrum van de kunsten

Lange tijd vormde de Kunsthal het sluitstuk van de verschillende cultuurinstellingen aan het Museumpark maar inmiddels is er een nieuwe toevoeging bijgekomen, z’n fonkelnieuwe buurman: het Depot. Met dit toekomstige collectiegebouw van Museum Boijmans van Beuningen heeft de stad er niet alleen een bijzondere blikvanger bij, er wordt ook een interessante laag toegevoegd aan de manier waarop kunst en cultuur in Rotterdam voor het publiek ontsloten worden.

Het Museumpark was altijd al een interessante casus wat betreft kunst- en cultuur instellingen. Zoals Het Natuurhistorisch in de oude Villa Dijkzigt tot Museum Boijmans van Beuningen, een internationaal vermaarde kunstverzameling in een vooroorlogs museumgebouw. Van Het Nieuwe Instituut, dat het rijksarchief voor de architectuur en stedenbouw beheert, tot de Kunsthal, een 3300 m² grote tentoonstellingsruimte in een icoon van Rem Koolhaas. Ook vind je er een modernistisch villapark met onder meer de hypermoderne museumwoning Huis Sonneveld en het Chabot Museum, een veelgebruikt evenemententerrein, een rosarium en een beeldentuin. Inmiddels kun je dit alles beschouwen vanaf het dakpark van ’s werelds allereerste open depot.

Nieuwsgierig? Leer meer over de wijze waarop deze uiteenlopende verzamelingen langzaamaan overgingen van particuliere naar culturele instellingen, en hoe deze op hun eigen manier zorg dragen voor het beheer en behoud van kunst en cultuur. Tijdens deze wandeling ontdek je hoe dit voormalige privéterrein van de redersfamilie van Hoboken uitgroeide tot de grootste culturele hub van de vooruitstrevende havenstad.

De koloniale geschiedenis van Rotterdam

De koloniale en slavernijgeschiedenis van havenstad Rotterdam lijkt niet direct zichtbaar. Veel fysieke verwijzingen zoals pakhuizen, scheepswerven en koopmanshuizen zijn in 1940 verwoest tijdens het bombardement op de stad. In 2019 liet de gemeente Rotterdam een groot onderzoek uitvoeren naar kolonialisme en slavernij. De verhalen en locaties uit dit onderzoek werden verwerkt in drie dikke wetenschappelijke publicaties.

Het is van belang om stil te staan bij het Rotterdamse koloniale verleden en de uitwerking hiervan in het heden. Door de kennis en het bewustzijn van deze geschiedenis van Rotterdam te vergroten, is deze superdiverse stad met veel biculturele inwoners beter te begrijpen. Het thema ‘Mijn monument is jouw monument’ van De Open Monumentendag in 2021 gaf aanleiding om deze geschiedenis ook met rondleidingen zichtbaar te maken.

Samen met een deskundige en betrokken gids bezoek je verschillende locaties die direct of indirect zijn verbonden met het koloniale en slavernijverleden van de stad. Sommige historische gebouwen zijn nog steeds intact, zoals het voormalig V.O.C. Zeemagazijn in Delfshaven. Maar er zijn ook locaties waar deze geschiedenis de afgelopen jaren zichtbaar is gemaakt, zoals op de Lloydpier met het Slavernijmonument. Naast het delen van kennis en anekdotes, vormt deze tour een uitnodiging tot gesprek.

Foto: Aad Hoogendoorn

BoTu wijk op menskracht

Bospolder-Tussendijken, ook wel liefkozend BoTu genoemd, wordt in 2035 de eerste klimaatneutrale wijk van Rotterdam. Het Huis van de Toekomst zet zich hier in voor een duurzame energietransitie. Honderd jaar geleden werd de wijk gebouwd in een periode waarin gas- en elektra-aansluitingen nog niet vanzelfsprekend waren. De wijk is er qua infrastructuur al klaar voor, nu wij zelf nog!

Hoe kunnen we onze eigen energie tezamen met natuurstroom zo efficiënt mogelijk inzetten? Reis met ons mee naar de toekomt, waarin de wijk opnieuw op menskracht draait. Tijdens deze reis kijken we ook naar het verleden, welke principes van ruim een eeuw geleden waren eigenlijk al duurzaam en kunnen we opnieuw inzetten?

Tussen 1910 en 1935 werd de wijk gebouwd voor de arbeiders van de snelgroeiende haven. Het was een periode van vernieuwing en vooruitgang. De verbetering van de leefomstandigheden van de havenarbeiders en hun gezin stond centraal bij het ontwerpen van de wijk. Zo werd gedacht, een gezond en gelukkig mens is productiever. Deze ideeën resulteerden in een buitenruimte met verschillende pleinen en brede wandelstraten, maar ook in verschillende gemeenschappelijke voorzieningen zoals de groene binnentuinen, het badhuis en de wasserij. Het tempo in de wijk was langzamer dan nu, alle voorzieningen lagen op loopafstand en van druk autoverkeer was nog geen sprake. Ook binnen de woonblokken en woningen werd geëxperimenteerd met het verbeteren van het woongenot. Zo werden de woningen efficiënt ingedeeld en geleidelijk aangesloten op het gas- en elektranet.

In klimaatneutraal BoTu worden duurzame principes over wonen en leven van ruim een eeuw geleden gecombineerd met de modernste technieken. In deze toekomst zorgt de combinatie van menskracht tezamen met biomassa-, wind- en zonne-energie voor de wijk met de laagste energierekening van Nederland. Een groot deel van de woningen kan zelfs weer van het gas- en elektranet af!

Het Huis van de Toekomst en UrbanGuides nemen je mee door Bospolder-Tussendijken, om niet alleen de wijk, maar ook de wereldwijde opgave voor energietransitie met nieuwe ogen te bekijken.

BoTu: Buurt op menskracht is in nauwe samenwerking met Huis van de Toekomst tot stand gebracht, meer info over Huis van de Toekomst, zie www.huisvandetoekomst.org

Afbeelding: Melle Smets – Huis van de Toekomst