Rotterdam-Zuid

Op de zuidoevers van de Nieuwe Maas ligt een uitgestrekt stuk onvervalst Rotterdam. Zo groot als een gemiddelde Nederlandse provinciestad, dat de moeite waard is om beter te leren kennen. Rotterdam-Zuid is sinds het ontstaan in de negentiende eeuw nog steeds de plek van de stedelijke en maatschappelijke vernieuwing in Nederland. Over de Maasbruggen, op Zuid, ligt een stadsdeel waar veel te ontdekken is.

Negentiende-eeuwse havens en woonwijken
Halverwege de negentiende eeuw wagen Rotterdammers de sprong naar Zuid. Op het Eiland van Feijenoord en rond Katendrecht leggen ze havens aan en bouwen woonwijken voor de havenarbeiders. Deze stadswijken, als Feijenoord, Afrikaanderwijk, de Kaap, Hillesluis en Bloemhof hebben een eigenzinnige geschiedenis waar actuele thema’s als gentrificatie, energietransitie en sociale cohesie voor je ogen plaatsvindt.

Tuin– en betondorpen
Rotterdam-Zuid is de kraamkamer van de experimentele volkshuisvesting in Nederland. Met moderne ideeën over woningbouw en stedenbouw stampen de Rotterdammers verschillende typen woningen en wijken uit de grond. Ook arbeiders moeten in betaalbare en goede huizen wonen. Beroemd zijn de tuin- en betondorpen, zoals Vreewijk en Heijplaat; de Kiefhoek, Stuhlemeijer en de Kossel. Ongeveer een eeuw later leveren deze tuin– en betondorpen een fascinerend tijdsbeeld op.

Megaprojecten op Zuid
Om de leefbaarheid van Rotterdam-Zuid te vergroten springen een aantal megaprojecten in het oog. De gebiedsontwikkelingen rondom Stadionpark (beter bekend als Feyenoord City) halen regelmatig de pers. Ondertussen krijgt Hart van Zuid vorm met het gloednieuwe Theater Zuidplein en het eerste Olympische zwembad van Rotterdam. Verderop in Charlois werken de gemeente en verschillende Rotterdamse onderwijsinstellingen aan Cultuur&Campus, dat binnen enkele jaren als nieuwe hotspot op Zuid zal uitgroeien.

Het optimisme van de Zuidelijke Tuinsteden
Na de Tweede Wereldoorlog verrijzen aan de zuidrand van de stad nieuwe wijken om de forse woningnood het hoofd te bieden. Onder leiding van gemeentelijk ontwerper Lotte Stam-Beese werken moderne architecten aan een ideale tuinstad. Ze ontwikkelen een wijkgedachte, waarbij de stadsdelen onderverdeeld worden in zelfvoorzienende wijken en buurten om de sociale cohesie in de stad te verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in Pendrecht, Zuidwijk en Lombardijen. Ook een enorme wijk als Groot-IJsselmonde behoort tot dezelfde generatie. Ondanks hun moderne en open opzet, vertonen ze niet meer het optimistische karakter van weleer. Maar ondertussen zijn er tal van initiatieven om deze tuinsteden nieuw elan te geven in de eenentwintigste eeuw.